“Quãy dép về Tây chốn nghỉ ngơi
Hạc vàng cất cánh hướng chân trời
Dung nhan đã khuất nơi trần thế
Kẻ ở người đi luống ngậm ngùi.
Đức Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ, Đệ Ngũ Tăng Thống GHPGVNTN, Ngài là bậc thạch trụ tùng lâm của Phật giáo Việt Nam, kiên cường giữ gìn giềng mối của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất trong giai đoạn đầy phong ba nghiệt ngã của đất nước, nên phần lớn thời gian Ngài bị quản thúc trong chốn lao tù…”. Tiếp theo lời dẫn tuyên bố lý do của Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng, Lễ dâng hoa cúng dường Giác Linh của Gia Đình Phật tử Úc Châu, những bông hoa tươi thắm như kết tinh của bao tấm lòng tôn kính thiêng liêng kính dâng cúng dường Giác Linh Hòa Thượng.
HT Thích Bổn Điền, cung tuyên Tiểu Sử Cố Đại Lão Hòa Thượng Đệ Ngũ Tăng Thống cần nói thêm chi tiết nhỏ nhưng vô cùng quan trọng, chư Tôn đức trong Văn Phòng Thường Trực HĐĐH đã để ra nhiều tâm huyết, bằng nhiều nguồn tư liệu khác nhau, đã đúc kết bản tiểu sử của Ngài, tuy không đầy đủ hết chi tiết nhưng cũng phần nào cho mọi người hiểu được công đức và hành trạng của Ngài.
Bằng những lời bộc bạch từ cội nguồn sâu thẳm của tâm tư, vị hậu bối đã từng gần gũi tu học với đức Đệ Ngũ Tăng Thống, HT Thích Quảng Ba đã làm cho buổi lễ dâng trào niềm xúc cảm, hội trường như im lặng, tâm tư cùng hòa quyện những giọt nước, kính trọng tiếc thương… những giọt nước mắt tuôn chảy, những tiếng nấc nghẹn từ cõi lòng càng làm cho không khí thêm bi thương hùng tráng. Hòa thượng Thích Quảng Ba nhấn mạnh: “Công hạnh của Hòa Thượng Đệ Ngũ Tăng Thống trải dài suốt gần thể kỷ, công đức thật vô lượng dù có dùng rất nhiều thời gian cũng không thể nói hết được công hạnh của Ngài. Và cũng không có người đủ khả năng để diễn tả được trọn vẹn. Bằng khái quát, Hòa Thượng đã đưa ra ba đức tính đặc biệt của đức Đệ Ngũ Tăng Thống: Đại Hiếu, Đại Trí, Đại Dũng. Bằng tấm lòng của người con hiếu hạnh, dù bị tù quản thúc, tù đày, nhưng Ngài vẫn cố gắng để lo cho Mẹ Ngài, tự tay dâng cơm, phụng dưỡng bằng những thực phẩm của người tù, Ngài san sẻ chăm lo cho Mẹ trong những lúc cùng cực của khổ đau, trong hoàn cảnh oái ăm nghiệt ngã. Trong một hoàn cảnh của người bị tù đày, nhưng Ngài cũng không hề nao núng trước cường quyền, hung bạo. Vẫn bình thản ung dung trong tâm thái của một bậc đại sĩ giữa hồng trần. Biết bao cám dỗ, dọa nạt, đánh đập, tra tấn giam cầm nhưng Ngài cũng không hề nào núng vẫn giữ được tâm định tĩnh của bậc xuất trần. Và cũng chính ngay trong chốn lao tù ấy, hoàn cảnh bức ngặt ấy, những vần thơ, những tác phảm, dịch phẩm , tư tưởng của Ngài lưu xuất nhưng những dòng pháp cam lồ làm mát dịu cảnh cuồng nhiệt của tham sân. Tất cả những bậc đương thời hay hậu bối đều thán ngưỡng trước những đức tính tinh anh siêu việt ấy”
HTr. Nguyên Mai Trần Kim Hoàng, Thủ Quỹ của BHD GĐPT UĐL đại diện nam nữ Phật tử trên liên bang Úc Đại Lợi đã nói: “Hôm nay, chúng con vân tập về đây, tham dự lễ truy tán công hạnh của đức Trưởng Lão Hòa Thượng, để nhớ lại rằng, suốt cuộc đời Ngài là một sự dấn thân, hy sinh không ngừng cho sự sống còn của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất trong giai đoạn gian nan nhất; là sự tranh đấu không mệt mỏi cho sự tồn vong của Đạo pháp và Dân tộc trong giai đoạn nhiễu nhương, đen tối nhất. Ngoài ra, đức Trưởng Lão Hòa Thượng còn là biểu tượng của một nhà hoạt động, đấu tranh cho tự do tôn giáo và con người. Những công hạnh ấy quả xứng đáng là bậc Đại trượng phu, Tòng lâm Thạch trụ. Cho dù hôm nay đức Trưởng Lão Hòa Thượng đã xả báo Ta-Bà, nhưng công đức và đạo nghiệp to lớn ấy vẫn sống mãi trong tâm tư, ký ức của hàng Phật tử GHPGVNTN chúng con, vẫn in đậm trong trang sử vàng son của Phật giáo Việt Nam hiện đại.”
Ông Nguyễn Quốc Toàn, Phó Chủ tịch ngoại đại diện Ban Chấp Hành Cộng Đồng Người Việt Tự Do Liên Bang Úc, đại diện Cộng Đồng phát biểu: “Chúng tôi rất trân quý sự hy sinh cả đời của Ngài Đệ Ngũ Tăng Thống, Ngài đã sống và hành sử cả đời cho dân tộc, đạo pháp và Giáo Hội. Chúng tôi tin chắc rằng Ngài đã ra đi bằng thể xác, nhưng hình ảnh của Ngài sẽ luôn ở trong lòng chúng ta, và năng lực của Ngài sẽ hộ trì cho đồng bào và dân tộc”
Cảm niệm của một nhân sĩ Phật tử Luật Sư Đào Tăng Dực pháp danh Chúc Phán đã nói: “Hòa Thượng Đệ Ngũ Tăng Thông có công rất quan trọng trong tiến trình góp phần dân chủ hóa tại Việt Nam”
Đức Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Huyền Tôn, Tăng Giáo Trưởng Hội Đồng Giáo Phẩm Trung Ương của GHPGVNTN Hải Ngoại tại UĐL-TTL, gởi từ Phương Trượng Chùa Bảo Vương, Melbourne, Úc Châu, qua điện thoại viễn liên vì Ngài tuổi cao sức yếu không thân lâm tham dự được, Ngài là người cùng tuổi 93 với Đức Đệ Ngũ Tăng Thống Thích Quảng Độ, cũng là một người pháp lữ mấy mươi năm trong dòng chảy của Giáo Hội PGVNTN: “Thánh Huynh, một bậc Thầy Tài Đức vẹn toàn…công đức bao năm lao khổ lãnh đạo con thuyền Giáo Hội suốt thời gian pháp nạn, công đức vì Giáo Hội mà chịu tù dày quản thúc, thiếu ăn, thiếu thuốc trăm bề lao nhọc, công đức dịch nhiều kinh sách, từ điển cho Tăng Ni và mọi giới đọc xem và tu học, công đức thương dân lo cho dân oan…Ngưỡng bạch Thánh huynh, công đức vô lượng vô biên của Thánh huynh Pháp đệ không sao nói hết, Pháp đệ cùng tông môn tứ chúng Tăng Ni, Phật tử nhất tâm đảnh lễ nguyện cầu Giác Linh Ngài ngự tọa liên đài Cao dăng Phật Quốc! Sau khi đắc quả Vô Sanh, xin vì Phật Giáo, hồi nhập Ta bà tiếp tục hoằng dương Phật pháp cứu độ chúng sanh, đồng thành Phật đạo”
Sau cùng là lời đạo tình truy tán tưởng niệm Đức Đệ Ngũ Tăng Thống của Hòa Thượng Hội Chủ GH Thích Bảo Lạc, Ngài đã có lời tán dương công hạnh phiên dịch kinh sách và nhất là dấn thân bảo vệ Giáo Hội và tự do dân chủ, không chùn bước của Đức Tăng Thống, HT Hội Chủ khẳng định “Đức Đại Lão Hòa Thượng Thích Quảng Độ là một bậc Cao Tăng Thạc Đức của Phật Giáo Việt Nam, đã cống hiến trọn đời cho Đạo pháp và Dân tộc. Ngài là nhà lãnh đạo dũng mãnh không chùn bước trước thế quyền, dõng dạc đòi quyền tự do sinh hoạt của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất từ sau năm 1975 tới nay. Với tinh thần bất khuất ấy, nên đã bị chính quyền Cộng Sản Việt Nam lưu đày về nơi sinh quán Thái Bình của Ngài trong điều kiện đơn độc và thiếu an ninh, nhưng tâm dũng mãnh, chí đại hùng của bậc xuất trần thượng sĩ, Ngài như đơn thân đối kháng với những thế lực vô minh cho tới giờ phút cuối cùng”.
Phần cung tiến Giác Linh do TT Thích Tâm Minh chủ sám cùng chư Tôn đức Ban kinh sư đảm trách. TT Thích Phổ Hương, TT Thích Phổ Huân, NS Thích Nữ Chân Kim, Sư Cô Thích Nữ Giác Anh đại diện môn đồ pháp quyến. Với sự chứng minh và hộ niệm của toàn thể chư Tôn đức trong đạo tràng. TT Thích Phổ Huân đại diện Ban Tổ chức, cảm tạ đến chư Tôn đức Tăng Ni và cùng toàn thể quý quan khách và đồng hương Phật tử.
Buổi lễ đúc kết và thành tựu mỹ mãn, nhờ công đức và uy linh của Tam Bảo và Giác linh Ngài Đệ Ngũ Tăng Thống, buổi lễ như càng tạo nên niềm khắng khít đoàn kết tương thân trong tinh thần lục hòa của Tăng Già và sự cảm thông chia sẻ tinh thần trách nhiệm đối với Tam Bảo, quê hương của tất cả mọi người.
Bằng những công đức của Lịch Đại Tổ Sư, chư Tôn Đức GHPGVN thống nhất từ khi thành lập đặc biệt là nhờ có sự đấu tranh can cường, bất phục cường quyền, giữ đúng bản thể Tăng già mang tinh thần, bất bái quân vương, của Đức Đệ Tứ Tăng Thống Thích Huyền Quang và Ngài Đệ Ngũ Tăng Thống Thích Quảng Độ, như đã minh định cho toàn thế giới, Phật giáo luôn đồng hành với vận mệnh dân tộc, quyết đòi tự do, dân chủ và nhân quyền, cùng gian lao cộng khổ với đồng bào, từ đó giữ gìn di sản tinh thần cao quý Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.
Chỉ chưa đầy nửa năm, hai bậc Long Tượng của Phật pháp quy khứ vào tịch tịnh an nhiên: Bồ Tát Trí Quang và Đệ Ngũ Tăng Thống Thích Quảng Độ để lại bao kính tiếc cho tất cả người con Phật và những người yêu chuộng hòa bình. Nguyện cầu Giác Linh quý Ngài trong cõi Thường Tịch Quang chứng minh tất dạ, không rời bản nguyện phân thân vô số, hội nhập ta bà, cứu vớt chúng sanh thoát ly sanh tử.